تیپ شناسی بر اساس الگوی دیسک DISC اولین بار در سال ۱۹۲۸ توسط “ویلیام مولتون مارستون” ارائه شد که تحول عظیمی را در دنیای روانشناختی ایجاد کرد. مارستون در این ایده ۴ نوع سبک شخصیتی را بیان کرد که هر کدام از آنها به صورت غالب یا نسبی در افراد دیده می شود. همچنین این ۴ موارد از کودکی بسته به نوع محیط زندگی و روابط با افراد مختلف شکل می گیرد که در انتها آینده رفتاری فرد را تشکیل می دهد.

الگوی شخصیتی دیسک چیست؟

الگوی شخصیتی دیسک بر تفاوت‌های رفتاری افراد متمرکز است. تفاوت‌هایی که بعضا موجب اختلافات و دشواری‌هایی در زندگی می‌شود. به کمک الگوی شخصیتی دیسک می‌توانیم متوجه شویم، در برخوردهایی که با دیگران داریم، چگونه در نظرشان جلوه می‌کنیم و آنها چه درکی نسبت به ما پیدا می‌کنند. چیزی که در تمام تحلیل‌های شخصیتی و رفتاری مطرح می‌شود، این است که هیچ تیپ شخصیتی بر دیگری ارجحیت ندارد و همه ما با اختلاف‌ها و تفاوت‌های متعددی که با هم داریم به شکل گرفتن رویدادهای این جهان کمک می‌کنیم. در الگوی شخصیتی دیسک به ۴ گروه‌بندی کلی اشاره می‌شود:

D یا تسلط (Dominance)

I یا نفوذ (Inflence)

C یا موشکافی (Conscientiousness) 

S یا ثبات (Steadiness).

این تقسیم‌بندی تا حد زیادی باعث، پیش‌بینی رفتارهای دیگران می‌شود. بنابراین در موقعیت‌های مختلف نظیر: ارتباط با همکار و رئیس، جنس مخالف، خانواده و… می‌توان روی آن حساب ویژه‌ای باز کرد. البته یادتان باشد که مطالعه سطحی و آگاهی نسبی درباره موضوعات مختلف، لزوما نمی‌تواند ما را مجهز به قدرت پیش‌بینی قطعی نسبت به رفتار دیگران کند. برای اینکه بتوانیم از الگوی شخصیتی دیسک یا هر الگوی دیگری به خوبی استفاده کنیم باید درباره آن دقیق‌تر مطالعه داشته باشیم.

تیپهای شخصیتی دیسک : تیپ شخصیتی D

افرادی که در الگوی شخصیتی دیسک در گروه D قرار می‌گیرند، اشخاصی موفق، پرتلاش و مسلط هستند. این افراد بسیار نیرومند و با اراده در مسیر رسیدن به خواسته‌های‌شان قدم می‌گذارند. داشتن تیپ شخصیتی D باعث می‌شود تا فرد، بسیار هدفمند ظاهر بشود و از تصمیم‌گیری سریع نهراسد. به خاطر همین سرعتی که در تصمیم‌گیری وجود دارد، گاهی‌اوقات امکان اشتباه کردن هم موجود است. اما فردی که دارای این تیپ شخصیتی است، آن‌قدر به خود اعتماد دارد که از چنین اشتباهاتی احساس گناه نمی‌کند و به مسیر خود ادامه می‌دهد. این افراد در تیم، موجب ایجاد انگیزه و هدف‌مندی می‌شوند. میل و سرعت آنها در رسیدن به پیروزی، گاهی‌اوقات باعث ایجاد این حس در دیگران می‌شود که کمی خودخواه هستند.

خصوصیات ویژه :

کلی نگر هستند
کلامی صریح و رک دارند
به چالش علاقه دارند
اصل مطلب برایشان مهم تر است

افراد معروف تیپ D

• سایمون کاول
• الک بالدوین
• ونوس ویلیامز

نحوه تدریس D

•       افراد D  دوست دارند که برای متقاعد کردن دیگران، تحقیقات را به چالش بکشند.
•        آن ها تمایل دارند که بسیار موثر و قوی باشند.
•        مدرسین D، انظباط دهندگان قدرتمندی هستند.
•        آن ها که اغلب اقتدارگرا هستند لازم است بینش هایشان اندکی ملایم تر باشند.
•       آن ها بایستی وقف کردن خود به تدریس را با مردم گرایی بیشتر تعدیل کنند.

ویژگی های مدرسین D

•       افرادی فعال و تکلیف گرا هستند .
•       آن ها با خود و دیگران ، رو راست  هستند.
•        آن ها اغلب اگر باور کنند که تصمیمی غیرعاقلانه است آشکارا دیگران را به چالش می کشند.
•        لازم است آن ها با محبت تر و مهربان تر باشند.
•        تصمیم گیریشان اغلب دقیق است.
•        آن ها تمایل دارند بیشتر مقابله کنند، نه این که منتظر بمانند که افراد با آن ها رو به رو شوند.
•        وقتی مردم پاسخ های صادقانه و سرراست می خواهند آن ها مشاوران بزرگی هستند.

حوزه های رشد D

مدرس D می بایست :
•          بکوشد تا یک شنونده فعال باشد
•          به نظریات دیگر اعضای تیم توجه کند تا زمانی که همه به یک هم رایی برسند.
•           کم تر کنترل کننده و سلطه جو باشد
•          برای احساسات، عقاید و خواسته های دیگران ارزش بیشتری قایل باشد
•           برای روابط فردی انرژی بیشتری صرف کند
•           پشتیبانی خود از دیگر اعضای تیم را نشان بدهد
•           برای توضیح چراها، گفته ها و پیشنهادات خود وقت صرف کند
•          دوستانه تر و سهل الوصول تر باشد

سبکهای یادگیری D

یادگیرنده حرکتی

•          دوست دارد که احساس کند تحت کنترل یادگیری است. ارائه قوی و احساسی و نه حساس و غیرعاقلانه را دوست دارند. به قدرتی که او را وادار سازد شخصا با یادگیری رابطه برقرار کند بهترین پاسخ را می دهد.

یادگیرنده دیداری

•          می خواهد پیشرفت و نتایج را ببیند. به دیدنی های عملی بهترین پاسخ را می دهد. درس هایی که تحرک داشته یا نشان داده شوند را بهتر از درس های کتبی یا شفاهی یاد می گیرد. یادگیری گروهی متواتر با مثال را دوست دارد.

یادگیرنده شنیداری

•          به چالش ها و ارتباطات بی پرده بهتر گوش می دهد. می خواهد حقایق پایه و خلاصه شده را گوش دهد. دوست ندارد به داستان های طولانی اقتباسی گوش دهد. به نکات جدی بهترین پاسخ را می دهد. وقتی دروس مستقیم و مطالبه کننده باشند بیشترین توجه را دارد.

تیپهای شخصیتی دیسک : تیپ شخصیتی I

کسی که در گروه و تیپ شخصیتی I  قرار می‌گیرد، بسیار اجتماعی است و درباره موضوعات مختلف از شور و شوق زیادی برخوردار است. این فرد پرشور، میلی به پرداختن به جزئیات ندارد و در مقابل، دیدگاه‌هایی کلان را برای رسیدن به هدف در نظر می‌گیرد. افراد با این تیپ شخصیتی، دوست دارند که مورد توجه و علاقه دیگران باشند به همین خاطر در تصمیم‌گیری‌ها از دیگران هم کمک می‌گیرند تا محبوبیت‌شان دوچندان بشود. خلاقیت افراد پرنفوذ این گروه از الگوی شخصیتی دیسک زیاد است و معمولا در بحث‌ها و مکالمات، گُل مجلس هستند. کسی با این ویژگی‌ها به راحتی می‌تواند به رهبری پرنفوذ و الهام‌بخش بدل شود. تفاوتی که تیپ شخصیتی I با D دارد، در این است که آنها بر خلاف گروه قبلی، به محبوبیت میان دیگران علاقه و توجه زیادی دارند به همین خاطر است که کمتر دچار تک‌روی می‌شوند.

خصوصیات ویژه

مثبت و خوش بین هستند
مشارکت می کنند
انرژی بالایی دارند
حذف شدن آنها را بهم می ریزد

افراد معروف تیپ I

• رابین ویلیامز
• ویل اسمیث
• بیل کلینتون

نحوه تدریس   I

•       افرادی الهام بخش و با استعداد تدریس کردن می باشند .
•       آن ها بهترین داستان ها را می گویند و از مثال های  روشنی استفاده می کنند.
•       مهارت های کلامی آن ها، مطالعات مجذوب کننده ای ایجاد می کند اما آن ها تمایل دارند کلاس های طولانی داشته باشند.
•       مدرسین I لازم است ، بیشتر برای زمان وظیفه شناس شوند.
•       آن ها همچنین برای فهم یک نکته، متن را طولانی تر می کنند.
•        آن ها که نگران این هستند که دیگران در مورد آن ها چه فکر می کنند، اغلب برداشت های خوبی از خود به جای می گذارند.
•        به علت توانایی شگرفی که برای برقراری ارتباط دارند، آن ها به خود می بالند. مدرسین I در میان جذاب ترین مربیان هستند

ویژگی های مدرسین I

•       آن ها برای در میان گذاشتن بینش ها و نگرانی هایشان در مورد درست و نادرست هیجان زده می شوند
•        آن ها بسیار بیانگر بوده، بسیار صحبت می کنند و اغلب قضاوت بسیار خوبی را نشان می دهند.
•       آن ها لازم است از مهارت های کلامی خود محافظت کنند و بیاموزند که بیشتر گوش دهند.
•        آن ها  وقتی موضوعی را به اشتراک می گذارند، عملکردشان اغلب شگفت آور می شود.

حوزه های رشد I

مدرس I  می بایست :
•       قبل از اتخاذ تصمیم، مزایا و معایب آن را ارزیابی کند، کم تر تکانشی باشد
•       بیشتر نتیجه گرا باشد
•        کنترل بر اعمال، کلمات و احساسات خود داشته باشد
•       بیشتر بر جزییات و حقایق تمرکز کند
•        به خاطر داشته باشد که سرعت خود را به خاطر دیگر اعضای تیم کندتر کنید
•        کم تر صحبت کند، بیشتر گوش کند
•        نظریات دیگر اعضای تیم را در نظر بگیرد و ارزیابی کند
•        بر انجام کامل تکالیف تمرکز کند

سبکهای یادگیری I

یادگیرنده حرکتی

•          می خواهد بخشی از درس را احساس کند. یک رابطه احساسی با ارائه دهنده و نکته درس را دوست دارند. در یک گروه که بتواند احساساتش را بیان کند، بیشترین یادگیری را دارد. ارتباطات صمیمی نیاز دارد.

یادگیرنده دیداری

•          می خواهد درس را از طریق نمایش یا نقش بازی کردن ببیند. دوست دارد با برون ریزی یا تجسم درس، مشارکت کند. وقتی می تواند خود را در درس به تصویر بکشد بهتر یاد می گیرد. در جستجوی تصوراتی است که درس را توضیح می دهند.

یادگیرنده شنیداری

•          به ارتباطات مشتاقانه و هیجان انگیز بهتر پاسخ می دهد. دوست دارد عبارات و توضیحاتی که درس را زنده می سازد، بشنود. لازم است یادگیری تاثیرگذاری بشنود که خوش بینی را ترویج می کند. از طریق داستان های خنده دار، درس را بهتر می شنود.

تیپهای شخصیتی دیسک : تیپ شخصیتی S

یکی دیگر از تیپ‌های الگوی شخصیتی دیسک، تیپ S  یا افراد باثبات است. این دسته از افراد، رفتاری به شدت باثبات، دقیق و محتاط دارند. رویکردهای آنها در زندگی مبتنی بر حفظ آرامش و پرهیز از رویارویی با چالش‌ها و تغییرات است. به همین خاطر سرعت‌شان در تصمیم‌گیری‌ها نیز به نسبت دیگر تیپ‌های شخصیتی بسیار پایین است. روحیه تعاون و همکاری در این افراد زیاد است و در مواقع سختی می‌توانند حامیان بسیار قوی و خوبی باشند. افراد حاضر در این گروه شخصیتی به خاطر میزان ثباتی که در رفتارها و تصمیمات‌شان دارند، نسبت به سایر افراد قابل‌پیش‌بینی‌تر هستند.

خصوصیات ویژه

شخصیتی آرام دارند
حمایت گر هستند
استرس و اضطراب آنها را تحت فشار می گذارد
بسیار متواضع هستند

افراد معروف تیپ S

• دیوید بکهام
• مهاتما گاندی
• پرنسس کیت میدلتون- دوشس کمبریدج

نحوه تدریس S

•       افرادS  با رویکرد تدریس، محققان منظمی هستند.
•       آن ها دوست دارند قدم به قدم به طور یکنواخت تدریس نمایند.
•        تعلیم ساده اما بینش آفرین آن ها اغلب فاقد هیجان است.
•       مدرسین S دوستان وفادار و با ایمانی هستند
•       آن ها باید بکوشند که بیشتر علاقه مند به نتایج باشند تا روابط و الهام.
•       آن ها که نگران هماهنگی و دقت هستند می توانند بیش از حد شیرین بوده و به کندی دلیل این که چرا چیزی درست است را بیان کنند. شما می توانید برای توضیحات کامل روی معلمان S حساب کنید.

ویژگی های مدرسین S

•       آن ها در مورد اکثر چیزها سخت گیر و قوی نیستند اما بینش های منحصربه فردی در مورد درست و نادرست دارند.
•       آن ها اغلب به علت شیوه صادقانه و با ایمان برخورد با مشکلات، توسط دیگران مورد جستجو قرار می گیرند.
•        آن ها نسبت به اکثر مردم آرام تر هستند اما وقتی نظراتشان را در میان می گذارند مردم شگفت زده می شوند. آن ها فروتن هستند و لازم است بیشتر صحبت کنند.

حوزه های رشد S

مدرس S   می بایست :

•          بیشتر پذیرای تغییرات باشد
•           در تعاملات خود مستقیم تر باشد
•           بر اهداف کلی تیم و نه روندهای خاص تمرکز کند
•           به طور سودمندی مقابله کند
•          سرعت را برای رسیدن به اهداف افزایش بدهد
•           ابتکار بیشتری نشان بدهد
•           در بیان تفکرات، نظریات و احساسات کار کند

سبکهای یادگیری S

یادگیرنده حرکتی

•          می خواهد وقتی یاد می گیرد احساس راحتی و امنیت داشته باشد.
•           به یادگیری بدون هیجان یا چالش بهتر پاسخ می دهد.
•           دوست دارد که همه به طور هماهنگ و با هم به عنوان یک خانواده یاد بگیرند.
•          لازم است درس را به روش فردی و خصوصی احساس کند.

یادگیرنده دیداری

•          می خواهد درس را از طریق زندگی ارائه دهند و واقعا تجربه کند.
•           با تجسم کردن درس به صورت بخشی از یک گروه کوچک بهتر یاد می گیرد.
•          محیط های دیداری یکنواخت و پایدار را دوست دارد.

یادگیرنده شنیداری

•          به ارائه های شیرین و ملایم بهتر گوش می دهد.
•           ارتباطات قوی و سریع را دوست ندارد.
•          به کلمات پشتیبانی کننده و امنیت گرا بهتر پاسخ می دهد.
•           دوست دارد درس ها را در گروه های کوچک بشنود.
•           می خواهد کلماتی بشنود که درس را خوب، دلپسند و مورد توجه می سازد.

تیپهای شخصیتی دیسک : تیپ شخصیتی C

الگوی شخصیتی دیسک، گروه دیگری از افراد را نیز معرفی می‌کند: افراد با تیپ شخصیتی C. این اشخاص همان کسانی هستند که به شدت به جزئیات هر چیزی اهمیت می‌دهند. آنها موشکافانه به دنبال اجرای درست هر کاری در همان بار اول هستند و دقتی فوق‌العاده در انجام مسئولیت‌های‌شان به کار می‌گیرند. موشکافی و دقت آنها بعضا باعث کاهش سرعت‌شان در تصمیم‌گیری و اجرای تصمیمات می‌شود. علیرغم احترامی که Cها برای دیگران قائل هستند، به کار فردی بیش از کارهای گروهی علاقه دارند. افراد با این تیپ شخصیتی معمولا به مغز متفکر تیم بدل می‌شوند زیرا به راحتی و دقت می‌توانند تجزیه و تحلیل مسائل را به عهده بگیرند.

خصوصیات ویژه

تحلیلگر قهاری هستند
جزئی نگرند
از اشتباه می ترسند
استقلال مالی و روانی امری مهم در زندگی آنهاست

افراد معروف تیپ C

• آلبرت انیشتین
• بیل گیتس
• کاندولیزا رایس

نحوه تدریس  C

•       آن ها محققان بزرگی هستند.
•       آن ها که مصمم به کشف عمق حقیقت می باشند می توانند به حد افراط درس دهند و بیش از حد به حقیقت متکی شوند.
•       مردم مدرسین C را شایسته اما خسته کننده می یابند.
•       مدرسین C به عنوان متفکران انتقادی می توانند طعنه زنندگان خوبی باشند.
•        مدرسین C وقتی حساس، هیجان زده و صبور باشند، مربیان بزرگی می شوند.

ویژگی های مدرسین  C

•          آن ها تصمیم گیرندگان محتاط و کند که در نتیجه  قضاوت خوبی دارند می باشند.
•          آن ها بسیار تحلیلی بوده و به درست و نادرست حساس می باشند.
•           آن ها چندان برون گرا یا بیانگر نیستند.
•           آن ها ترجیح می دهند که تحقیق کنند و برای کشف عمق ، حقیقت را کنکاش کنند.
•          آن ها جزییات فراوانی از نظراتشان را با افرادی که از آن ها سوال کنند در میان می گذارند.
•          آن ها تمایلی ندارند که به صورت داوطلبانه نظر خود را بیان دارند و اغلب بی توجه به نظر می رسند.
•           آن ها باید اشتیاق و علاقه خود به افراد را افزایش دهند.

سبکهای یادگیری C

یادگیرنده حرکتی

•          می خواهد به این نتیجه برسد که درس شفاف و قابل درک است.
•          وقتی با ابزارهای احساسی و عقلانی درس داده می شود بهتر یاد می گیرد.
•           تعادل بین حقایق و احساسات را می خواهد.
•          دوست دارد از طریق ارائه های خودمانی و در اینحال خردمندانه یاد بگیرد. لازم است احساس کند که درس منطقی است.

یادگیرنده دیداری

•          می خواهد درس را ببیند نه این که فقط در مورد آن بشنود.
•           تجسم حقایق را دوست دارد. وقتی درس های تحقیق شده ارائه می شوند، بهتر یاد می گیرد.
•          لازم است  تصاویر و نمودارهایی در درس وجود داشته باشد.

یادگیرنده شنیداری

•          به کلمات شفاف و دقیق بهتر گوش می دهد.
•          دوست دارد درس هایی را بشنود که چرا، چه، چه وقت و چه گونه را توضیح می دهند.
•          می خواهد ارتباطات صحیح و شایسته را بشنود.
•          علاقه ای به نمایش ندارد اما دوست دارد حقایق را بشنود. با توضیحات کامل بهتر یاد می گیرد.

حوزه های رشد C

مدرس C  می بایست :
•          بر انجام کارهای درست و نه فقط انجام درست کارها تمرکز کند
•          کم تر از ایده ها و روش های دیگران انتقاد کند
•          برای انجام اهداف تیم سریع تر پاسخ بدهد
•           برای ایجاد رابطه با دیگر اعضای تیم بکوشد
•           قاطع تر باشد
•           کم تر بر حقایق و بیشتر بر افراد تمرکز کند
•           همراه با دیگر اعضای تیم، ریسک کند

مراحل الگوی رفتاری دیسک

مرحله اول شناخت چهار لایه  D ، I ، S و C می باشد که بسیار ساده و سطحی است و عمده منابع به این چهار سطح پرداخته اند.
مرحله دوم شناخت پانزده الگوی رفتاری و ترکیب چهار لایه دیسک می باشد. که عمدا انسانها بیش از دو لایه دارند.
مرحله سوم شناخت کدهای رفتاری یا درصد های چهار لایه  D ، I ، S و C می باشد که بیش از ۶۰۰۰ حالت مختلف دارد .
مرحله چهارم شناخت و درک گراف‌های الگوی طبیعی و الگوی تطبیق یافته افراد و تحلیل فاصله ها و تفسیر لایه ها و کشف استرس‌های فرد است که نیاز به درک عمیق دیسک و تحلیل صدها نفر در فرایند آموزش یا مصاحبه می باشد.